اپیکواکتومی یا جراحی ریشه دندان چیست؟
گاهی ممکن است دندانی که قبلاً عصب‌کشی شده، دوباره دچار عفونت یا درد شود. در این شرایط، دندانپزشک راه‌حل جدیدی به نام اپیکواکتومی (Apicoectomy) یا جراحی ریشه دندان را پیشنهاد می‌دهد. این روش کمک می‌کند تا دندان آسیب‌دیده حفظ شود و نیازی به کشیدن آن نباشد.
در چه شرایطی اپیکواکتومی انجام می‌شود؟
اپیکواکتومی معمولاً زمانی انجام می‌شود که:
- با وجود انجام درمان عصب‌کشی، مشکل دندان به‌طور کامل حل نشده باشد.
- دندان دوباره عفونت کرده یا اطراف آن التهاب ایجاد شده باشد.
- امکان درمان مجدد ریشه با روش‌های معمول وجود داشته باشد.
- بیمار تمایل دارد دندان خود را حفظ کند و از کشیدن آن پرهیز کند.
نکته: این جراحی اغلب برای دندان‌هایی انجام می‌شود که ریشه آن‌ها عمیق است یا دسترسی به کانال‌های ریشه مشکل است.
جراحی اپیکواکتومی چگونه انجام می‌شود؟
جراحی اپیکواکتومی معمولاً در چند مرحله ساده انجام می‌شود:
- بی‌حسی موضعی: ناحیه مورد نظر کاملاً بی‌حس می‌شود تا بیمار هیچ دردی احساس نکند.
- ایجاد برش در لثه: دندانپزشک با یک برش کوچک به نوک ریشه دسترسی پیدا می‌کند.
- برداشتن نوک ریشه: بخش انتهایی ریشه دندان که عفونی یا آسیب‌دیده است، با دقت برداشته می‌شود.
- پر کردن انتهای ریشه: محل برش با مواد مخصوص پر می‌شود تا از بازگشت عفونت جلوگیری شود.
- بخیه و ترمیم لثه: در پایان، لثه بخیه زده می‌شود و ناحیه به مرور زمان ترمیم می‌یابد.
اقدامات لازم بعد از جراحی ریشه دندان؟
بعد از انجام اپیکواکتومی، رعایت برخی نکات می‌تواند روند بهبود را سریع و راحت‌تر کند:
- استفاده از کمپرس یخ برای کاهش تورم
- تا چند روز از مصرف غذاهای سفت، داغ یا ترد خودداری کنید
- مصرف منظم داروهای تجویز شده (مثل مسکن یا آنتی‌بیوتیک)
- بهداشت دهان و دندان را با دقت و حساسیت بیشتری رعایت کنید
- مراجعه به دندانپزشک برای بررسی بخیه‌ها و روند درمان
مزایا و معایب انجام جراحی ریشه یا اپیکواکتومی
مزایای اپیکواکتومی:
- حفظ دندان طبیعی و جلوگیری از کشیدن آن
- درمان عفونت‌های پنهان یا عمیق
- کاهش درد و التهاب مزمن
عوارض احتمالی انجام جراحی ریشه:
- نیاز به جراحی بافت لثه
- امکان درد یا ورم چند روزه پس از عمل
- احتمال عدم موفقیت جراحی در موارد خاص و نادر وجود دارد
کدام نوع رادیوگرافی‌ها در جراحی اپیکواکتومی استفاده می‌شود؟
جراح دندانپزشک قبل از شروع جراحی نیاز به بررسی دقیق دهان و دندان‌های بیمار دارد، بخشی از این بررسی انجام رادیوگرافی های زیر است.
- رادیوگرافی پری اپیکال: برای بررسی دقیق نوک ریشه و تشخیص عفونت‌های اطراف آن، بسیار دقیق و پرکاربرد است.
- رادیوگرافی پانورکس (OPG): ارائه تصویر کلی از فک و دندان‌ها، مناسب برای بررسی وضعیت کلی دندان ها.
- عکس CBCT (توموگرافی پرتو مخروطی): تصاویر سه‌بعدی با دقت بالا برای آناتومی پیچیده.
- رادیوگرافی بایت وینگ (بین دندانی): در برخی موارد برای ارزیابی اولیه استفاده می‌شود، اما کاربرد کمتری در این جراحی دارد.
سوالات متداول درباره جراحی ریشه دندان
آیا اپیکواکتومی دردناک است؟
در حین جراحی هیچ دردی احساس نمی‌شود، چون محل درمان بی‌حس می‌شود. بعد از عمل ممکن است کمی درد یا ناراحتی وجود داشته باشد که معمولاً با دارو قابل کنترل است.
دوران نقاهت بعد از اپیکواکتومی چقدر طول می‌کشد؟
بیشتر بیماران طی یک هفته تا ده روز بهبود پیدا می‌کنند. بخیه‌ها معمولاً بعد از یک هفته برداشته می‌شوند.
آیا اپیکواکتومی همیشه موفقیت آمیز است؟
در بسیاری از موارد، این جراحی با موفقیت انجام می‌شود و بیمار از درد و عفونت رها می‌شود. البته مثل هر درمانی، امکان عدم موفقیت نیز وجود دارد.
جمع‌بندی
اگر دندان عصب‌کشی‌شده‌ای دارید که دوباره دچار مشکل شده، اپیکواکتومی می‌تواند یک راه‌حل مؤثر برای حفظ آن باشد. با مشاوره با دندانپزشک متخصص و انتخاب درمان مناسب، می‌توانید دندان طبیعی‌تان را حفظ کرده و از هزینه‌های بالاتر در آینده جلوگیری کنید.